TRASA SRPSKE SREDNJOVEKOVNE KULTURNE BAŠTINE

Naidas, granični prelaz Rumunija-Srbija, put DJ571C- Zlatica/Zlatița - Sokolovac / Socol, Sokolovac/Socol - Požežena/Pojejena (DN57A), Požežena/Pojejena - Stara Moldova/Moldova Veche (DN57)

Banatska klisura

Banatska klisura je geografski region u Rumuniji. Nalazi se na jugu Banata, uz severnu obalu reke Dunav, na granici sa Srbijom. Proteže se od reke Nere ka zapadu, a naselja se nalaze u podnožju i obalama reka ispod planina Ločve i Almaja u Banatu.

Među naseljima u Banatskoj klisuri nalazi se i 13 naselja u kojima je od davnina živelo srpsko stanovništvo. Od ovih naselja 4 su na levoj obali reke Nere: Leskovica, Zlatica, Lugovet (Kampia) i Sokolac (Socol). Pored Dunava se nalaze: Baziaš, Divići, Belobreška, Požežena (Pojejena), Radimna, Mačević (Macesti), Stara Moldova (Moldova Veche), Ljubkova i Svinica.

Početak naseljavanja Srba u Banatskoj klisuri nije tačno utvrđen, ali se zna da su se naselili u 13. veku, dok je polovinom 17. veka, Austrija izvršila novu kolonizaciju Srba. Mirovnim ugovorom u Trianonu 1920.g, Banatska klisura je pripala Rumuniji. Danas region ima transetnički karakter zahvaljujući suživotu Rumuna i Srba.

Manastiri Kusić (Cusici), Zlatica (Zlatița) i Bazjaš (Baziaș)

Reka Nera je bila geografski koridor i kulturni prolaz koji je povezivao Banat sa dolinom Dunava. Srpski pravoslavni manastiri Zlatica i Kusić podignuti su u periodu 13-15. vek u okviru prolaza Nera.

Bazjaš (Baziaș) je mesto gde Dunav ulazi na teritoriju Rumunije, mesto puno istorije i legendi. Ime lokaliteta vezuje se za prvog srpskog arhiepiskopa Svetog Savu Nemanjića. Legenda kaže da se u tom kraju zaustavio za vreme jakog nevremena u kome je jako duvao lokalni vetar Košava, zbog čega je Sveti Sava uzviknuo: „Baš zi(j)aš!“, otuda i naziv grada. Smatra se da je Sveti Sava osnovao manastir Bazjaš 1225. Ono što je jedinstveno je činjenica da se danas manastir Kusić (Cusici) nalazi na teritoriji Rumunije, a istoimeno selo (Kusić) u Srbiji, na teritoriji opštine Bela Crkva, u Južnobanatskom okrugu.

Srpske pravoslavne crkve (18.vek -20.vek) na lokacijama:  Divici (Koordinate: 44.78193 N, 21.48056 E), Belobreška, (Koordinate: 44.78561 N, 21.51078 E), Radmina (Koordinate: 44.79426 N, 21.56122 E), Požežena/ Pojejena (Koordinate: 44.77236 N, 21.56922 E), Maćević/Măcești (Koordinate: 44.75498 N, 21.60741 E), Stara Moldova/Moldova Veche (Koordinate: 44.72131 N, 21.61833 E), Ljubkova/Liubcova (Koordinate: 44.65931 N, 21.89484 E)

Staza & Lokacije:

1. Manastir Kusić

2. Manastir Zlatica

3. Sokolovac – Požežena (DN57A) 

4. Rezervat prirode Balta Nera - Dunav

5. Manastir Bajzaš

6.  Srpske pravoslavne crkve

7.  Požežena - Stara Moldova (DN57)